De Hoge Raad gaat zich buigen over de vraag of het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) verkeersboetes wel zo fors mag verhogen door middel van aanmaningen.

De zaak

Een automobilist kreeg zeven verkeersboetes ter waarde van in totaal €1.029. Omdat hij niet op tijd betaalde, stuurde het CJIB betalingsherinneringen. Daarbij liep het bedrag op tot maar liefst €3.087 – een verdrievoudiging. Volgens de automobilist is dat buiten proportie. De rechter gaf hem op belangrijke punten gelijk, maar heeft de zaak nu voorgelegd aan de Hoge Raad. Die moet uitmaken of deze verhogingen in strijd zijn met (internationaal) recht.

Hoe werkt het systeem?

Wie een boete niet op tijd betaalt, krijgt een eerste aanmaning: daar komt 50% bovenop. Volgt er nóg een aanmaning, dan komt er nog eens 100% bij. Een boete van €430 (telefoon vasthouden tijdens het rijden) kan daardoor oplopen tot €1.290.
Voor mensen die meerdere boetes open hebben staan, kan dit bedrag snel uitgroeien tot tienduizenden euro’s.

Kritiek

Volgens critici is dit disproportioneel en onredelijk.

• Mensenrechten: Stichting Res Publica stelt dat de verhogingen in strijd zijn met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, onder meer omdat bezwaar niet mogelijk is en het eigendomsrecht wordt geschonden.

• Schuldenproblematiek: Het CBS schat dat ruim 127.000 huishoudens problematische schulden hebben door verkeersboetes. Schuldhulpverleners zien mensen die door stapels CJIB-brieven letterlijk het overzicht verliezen.

• Vergelijking: Zelfs commerciële schuldeisers mogen niet zulke extreme verhogingspercentages rekenen.

Politiek debat

In de Tweede Kamer pleitten partijen als GroenLinks-PvdA en NSC voor verlaging van de aanmaningskosten naar bijvoorbeeld 20%. Maar demissionair minister Van Weel vindt dat te duur, omdat ruim 10% van de CJIB-inkomsten juist uit aanmaningen komt.

Wat staat er op het spel?

Als de Hoge Raad volgend jaar oordeelt dat de aanmaningen onrechtmatig zijn, dan kan dat enorme gevolgen hebben. Er wordt zelfs gesproken over een mogelijk terugbetalingsoperatie van vijf jaar aan onterecht opgelegde verhogingen – iets dat door sommigen al een “tweede toeslagenaffaire” wordt genoemd.

Reflectie

De uitspraak raakt aan een breder vraagstuk over evenredigheid in het bestuursrecht. Mag de overheid burgers zo zwaar financieel straffen voor te laat betalen, zonder mogelijkheid tot bezwaar? En wat zegt dit over de verhouding tussen efficiënt incasseren en bescherming van kwetsbare burgers?

D-Legal volgt deze zaak op de voet. Heeft u zelf te maken met verkeersboetes of CJIB-aanmaningen die hoog zijn opgelopen? Wij kijken graag of bezwaar of andere stappen mogelijk zijn.

Bronnen: Prejudiciële vragen in zaak over verkeersboetes (rechtspraak.nl) , Rb Den Haag, 24 september 2025, ECLI:NL:RBDHA:2025:17246. , NOS: Hoge Raad buigt zich over aanmaningen die verkeersboetes kunnen verdriedubbelen